Wat helpt tegen aften?

Wat zijn aften?

Aften worden ook wel "mondzweertjes" of recividerende orale ulceraties genoemd. Aften herken je aan kleine grijswitte plekjes met een rode rand. Je vindt ze op de volgende plekken in je mond:

• binnenkant van je wangen
• lippen
• onder de tong
• op het tandvlees
• op het gehemelte

Aften doen vaak erg pijn en eten en drinken kunnen de pijn verergeren. Twintig procent van de volwassen en veertig procent van de kinderen jonger dan 11 jaar heeft wel eens last van aften. Kinderen en jongvolwassenen zijn meer vatbaar voor het ontwikkelen van aften in de mond, die vaak het gevolg zijn van een zwak immuunsysteem, stress of letsel in de mond.

Hoe ontstaan aften?

Wetenschappers zijn het niet helemaal eens met elkaar over de oorzaken van aften. Wel is het zinvol deze lijst goed door te kijken als je (veel) last van aften hebt, om te kijken of er dingen opstaan die op jou van toepassing zijn. Bij een paar oorzaken kun je namelijk heel goed zelf actie ondernemen.

• Vitaminetekort (foliumzuur)
• Slechte mondhygiëne
• Slaapgebrek
• Erfelijke factoren
• Bepaalde virussen en bacteriën
• Verminderde weerstand
• Mondletsel (buiten in je wang, te harde tandenborstel)
• Hormonale veranderingen
• Stress
• Gebruik van geneesmiddelen
• Menstruatiecyclus
• Intolerantie voor bepaalde voedingstoffen (gluten, pikant eten)
• Schuimmiddel in tandpasta

Er is geen bewijs dat bovengenoemden aften veroorzaken.

Welke soorten aften zijn er?

Er zijn drie soorten aften:

1. De kleine aft is de meest voorkomende vorm van aften, in ongeveer 80% van de gevallen spreken we van een kleine aft. Ze hebben een diameter tussen de 2 en 8 millimeter en ze zijn niet groter dan 10mm. Kleine aften verschijnen afzonderlijk of in kleine groepen en genezen binnen 1 tot 2 weken. Ze laten geen littekens achter.
2. Grote aften komen minder vaak voor, in ongeveer 10% van de gevallen. Grote aften zijn zoals de naam al doet vermoeden groter dan 1 centimeter in diameter. Ze verschijnen alleen of in paren. Ze zijn zeer pijnlijk en gevoelig en het duurt vaak maanden voordat ze genezen zijn. In sommige gevallen kunnen ze na genezing een litteken in het mondslijmvlies achterlaten.
3. Herpetiforme aft is een zeer kleine aft ter grootte van een speldenknop. Het aantal kan variëren van 5 tot wel 100 aften. Deze kleine aften clusteren vaak samen tot een grote, onregelmatig gevormde, pijnlijke aft. In ongeveer 5 tot 10% van de gevallen spreken we van herpetiforme aften. Herpetiform aften zijn niet gerelateerd aan het herpes virus. Het genezingsproces duurt twee weken tot een maand.

Zijn aften besmettelijk?

Omdat we niet met zekerheid kunnen zeggen wat aften veroorzaakt, kan er ook niet worden vastgesteld of ze besmettelijk zijn. In de literatuur wordt geen uitsluitsel gegeven over besmettelijkheid, maar de meeste artsen neigen naar niet besmettelijk.

Moet ik naar de huisarts?

Doorgaans niet. Zoals gezegd komen ze veel voor en gaan ze vanzelf weer weg. Zijn ze echter heel groot, heb je er heel veel last van of komen ze frequent terug, dan is het verstandig om je huisarts advies te vragen. Vergeet niet dat aften een sterke samenhang hebben met verminderde weerstand.

Wat te doen bij aften?

Eigenlijk hoef je niets te doen en gaan aften gaan vanzelf over. Echter zijn er talloze fabeltjes bekend die zouden helpen bij de behandeling van aften. Vast staat dat een tekort aan vitamine C géén invloed heeft. Ook van fabeltjes als het eten van pure chocolade, laurierdrop, ongezoete bosbessenjam, tarwekiemolie, kamille en mirre is geen enkel bewijs dat ze echt werken. Er zijn wel ondersteunende middelen op de markt, die de pijn kunnen verzachten:

• Zo heeft Lactona een gel , die je met een wattenstaafje aanbrengt op de aft. Dit middel legt een laagje over de openliggende zenuwen, waardoor de pijn minder wordt.
• Het merk GUM biedt een gel, spray en mondspoelmiddelen die de pijn verlichten en het gebied rondom de aft kalmeren.
• Pyralvex is een aanstipmiddel met een ontstekingsremmende en pijn verlichtende werking. Hierdoor wordt de aft verdoofd en ontsmet.

Wat helpt tegen aften?

Zoals gezegd er zijn geen middeltjes die de aften genezen. De aft gaat vanzelf weer weg. Wel zijn er producten die verlichting geven bij pijn en kunnen bijdragen dat de aft iets sneller verdwijnt. 

• Gorgelen met een desinfecterende mondspoeling.
• Gorgelen en spoelen met kamillethee.
• Gorgelen en spoelen met zout water (is wel pijnlijk).
• Middelen speciaal tegen aften.
• Aanstippen met een pijnstillende vloeistof, zoals lidocaïne.
• De pijn kan enigszins worden tegengegaan door paracetamol (bij heftige pijnen) en voor kinderen ook met een waterijsje.
• Eet geen pittig gekruid eten en eet geen hard eten of eten met scherpe randjes.
• Kauw voorzichtig
• Drink geen zure dranken zoals sinaasappelsap of frisdranken.
  Eet geen hard eten of eten met scherpe randjes, zoals toast.
• Raak de aften niet aan en poets je tanden voorzichtig met een zachte tandenborstel.

Doorgaans verdwijnen aften na 14 dagen vanzelf. Aften kunnen echter terugkomen. 

Hoe voorkom ik aften?

Aften kunnen terugkomen. Heb je vaak last van aften? Dan kunnen onderstaande tips helpen om aften te voorkomen:

• Poets je tanden voorzichtig met een zachte tandenborstel.
• Probeer of een tandpasta zonder schuimmidel helpt. Raadpleeg de ingredientenlijst van je tandpasta. Het schuimmiddel heet natriumlaurylsulfaat. In het Engels heet het sodium lauryl sulfate (SLS) of sodium dodecyl sulfate (SDS).
• Ga regelmatig (het liefst elke 6 maanden) naar de tandarts of mondhygiëniste.
• Zorg voor een goede weerstand door gezond en gevarieerd te eten en voldoende te slapen en te bewegen.